Je kent het wel – je hebt je net een uur uit de naad gewerkt in de sportschool en je gaat naderhand even langs de super voor een paar boodschapjes. Je bent moe, hongerig en je wilt zo snel mogelijk naar huis. Je haast je de winkel door en pakt snel alles wat je nodig hebt. Wat je echter niet weet is dat je op het punt staat slachtoffer te worden van een onweerstaanbare verleiding. Je wordt in de gaten gehouden en bespiedt vanuit de verte. Het heeft het op jouw gemunt en hoeft niet anders te doen dan rustig af te wachten.
Wanneer je langs de groenten- naar de kaasafdeling loopt gebeurt het: van de een op het andere moment verander je van een sterke vastberaden fitgirl in een wilsonbekwame consument. Je bent gezwicht, gevallen voor de charmes van het schreeuwende display met sinterklaaslekkernijen.
van de een op het andere moment verander je van een sterke vastberaden fitgirl in een wilsonbekwame consument
Het water loopt je in de mond wanneer je de chocolade kruidnoten ziet glinsteren in het licht van de tl-buis die boven het schap hangt. Het display heeft je in zijn greep en laat niet meer los voordat je iets in je mandje hebt gelegd. Je zwicht en pakt een zak kruidnoten -of twee- en loopt richting de kassa. Totaal onwetend dat je bent bespeeld, loop je met een boodschappentas gevuld met bloemkool, kikkererwten en een XL zak chocolade kruidnoten richting je auto.
Zeker in de wintermaanden worden onze voornemens om gezond te eten flink op de proef gesteld. De decemberlekkernijen vliegen ons om de oren en zijn lastig om te weerstaan. Waar wij Nederlanders echt geen genoeg van lijken te krijgen is de kruidnoot. Hoog tijd om het meest gegeten koekje van Nederland eens onder de loep te nemen.
Waar komt de kruidnoot eigenlijk vandaan? En wie heeft ooit bedacht om te gaan gooien met ons eten? In dit artikel geven wij antwoord op al je vragen over de kruidnoot of is het pepernoot? 😉
Kruidpepernoot
Er bestaat er nog veel steeds verwarring over de juiste benaming voor de kruidnoot. Deze verwarring is ontstaan omdat ‘pepernoot’ de familienaam is waaronder allerlei soorten pepernoten vallen en één daarvan de kruidnoot is. Pepernoot is dus de oorspronkelijke benaming. Het is je misschien al eens opgevallen dat Van Delft de titel ‘pepernoot’ hanteert terwijl zij technisch gezien kruidnoten produceren. Het onderscheid tussen de twee ontstond in de jaren 70′ om aan te geven dat in de kruidnoot meer kruiden zitten dan in de oorspronkelijke pepernoot. Destijds werd de kruidnoot toen ‘kruidpepernoot’ genoemd. Volg je het nog?
De traditionele pepernoot gaat er ver terug. Al in de 16e eeuw werd de pepernoot, toen nog gemaakt van deegresten van peper- en kruidkoek, aan kinderen uitgedeeld als traktatie. Het levende bewijs zien we terug op de schilderen van Jan Steen. Op zijn schilderij ‘Het Sint Nicolaasfeest’ zien we hoe een familie in een huiselijke sfeer het Sinterklaasfeest viert. Zo zien we op de grond pepernoten liggen en staan er ook andere lekkernijen zoals een taaitaai pop op het schilderij afgebeeld. Ook is er een huilende jongen te zien wat refereert naar het opvoedingselement van de traditie: ‘Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe’
De kruidnoot zoals wij hem nu kennen, volgde een stuk later en werd in de 18e eeuw geïntroduceerd. Het brosse koekje heeft zijn bestaan te danken aan de ontdekkingsreizigers die specerijen meebrachten uit het verre oosten. Omdat deze pepernoot bestaat uit een mix van specerijen, ook wel speculaaskruiden genoemd, wordt het een kruidnoot genoemd.
Strooien en gooien
Het strooien met met eten is ontstaan vanuit een vruchtbaarheidsymbool. Dit vruchtbaarheidsritueel was al sinds de Middeleeuwen een gewoonte bij de voltrekking van huwelijken.Toen de Sint in de 19e eeuw bezoekjes begon te brengen aan huis, is het strooien van pepernoten geïntroduceerd. Voor de Sint zijn kinderen namelijk het bewijs van vruchtbaarheid. De pepernoot is vanaf die tijd onlosmakelijk verbonden met onze Sinterklaastraditie.
De pepernoot waar het destijds allemaal mee begon, verdwijnt door de toenemende populariteit van de kruidnoot steeds meer op de achtergrond. Zo is Bolletje in 2017 al gestopt met de productie van de pepernoot omdat zij de verkoop zag teruglopen. Dit ligt onder andere aan de beperkte houdbaarheid. Ben jij juist fan van de traditionele pepernoot? Niet getreurd. De pepernoot is nog volop verkrijgbaar en in ons onderzoek naar de Allerlekkerste pepernoten vertellen we jou precies waar je moet zijn.
Wist je dat
Er zit geen peper meer in de traditionele pepernoot
‘Goedheiligman’ betekent ‘hylick’ man, huwelijks man.
Het zetten van de schoen werd in de 15e eeuw al gedaan.
Wij hebben uitgezocht welke kruidnoot de Allerlekkerste is